Hiệu ứng đà điểu: Tâm lý né tránh khỏi những điều đau lòng! | Safe and Sound

Có bao giờ bạn né tránh bước lên cân khi cơ thể bắt đầu lên tiếng về cân nặng, né tránh kiểm tra số dư tài khoản khi lỡ tiêu xài quá tay. Con người thường có xu hướng né tránh những thông tin khiến bản thân “đau lòng”, hệt như đà điểu vùi đầu xuống cát để né tránh nguy hiểm. Chính vì sự tương đồng của hai hành động này mà chuyên gia tâm lý gọi là hiệu ứng đà điểu.

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Hiệu ứng đà điểu là gì?

Chuyên gia tâm lý cho biết, cụm từ “hiệu ứng đà điểu” ban đầu được sử dụng để chỉ nhà đầu tư phớt lờ những nguy hiểm có thể xảy ra bằng cách xem chúng không tồn tại, giống như đà điểu vùi đầu xuống cát để né tránh những nguy hiểm đang cận kề.

Cụm từ này được hai nhà kinh tế học là Dan Galai và Orly Sade đưa ra vào năm 2006 trong một bài bàn luận về kinh tế của họ. Cả hai nói về hiện tượng nhà đầu tư không muốn nghe, hay đối diện với những tình huống tiêu cực trong kinh doanh. Họ gọi đây là “ostrich effect” (hiệu ứng đà điểu) và cụm từ này dần trở nên phổ biến.

Ngày nay, thuật ngữ hiệu ứng đà điểu được sử dụng và trở nên phố biến trong nhiều lĩnh vực, như tôn giáo, chính trị, quân sự, y học, thương mại, văn hóa, tâm lý học và cả trong cuộc sống hàng ngày mà chúng ta không hề chú ý đến.

Ảnh 1: Khi đứng trước những thông tin tiêu cực, hoặc những điều gây đau khổ thì chúng ta có xu hướng tránh né và giả vờ như chúng không tồn tại

Theo chuyên gia tâm lý, hiệu ứng đà điểu hiện nay dùng để chỉ những người nhu nhược, tự ti và luôn trốn tránh không dám đối mặt với những tin tức xấu, những sự kiện gây đau khổ hay khó chịu cho bản thân.

Xét về nguồn gốc, các nhà khoa học cho biết, đà điểu áp đầu xuống đất là để lắng nghe âm thanh nhằm cảnh giác trước nguy hiểm, hoặc đào hố chôn trứng trong mùa sinh sản. Ngoài ra trong nhiều trường hợp, chúng còn tìm kiếm sỏi đá nuốt vào bụng để hỗ trợ nghiền thức ăn trong dạ dày.

Hiệu ứng đà điểu là một trạng thái tự nhiên của con người khi gặp phải những khó khăn, hay buộc phải đối mặt với những sự thật đau lòng. Chuyên gia tâm lý khuyến cáo, nếu cứ để hiệu ứng tâm lý này thao túng, bạn sẽ ngày càng tự ti và hèn nhát, không dám đối mặt với sự thật.

 

2. Vì sao chúng ta rơi vào hiệu ứng đà điểu?

Chuyên gia tâm lý cho biết, những tin tức tiêu cực hay những sự thật đau lòng mang đến cảm giác mệt mỏi , nặng nề và có thể ám ảnh chúng ta trong thời gian dài. Do đó chúng ta thường chọn cách phớt lờ và né tránh chúng. Điều này có thể giúp ta lừa dối bản thân rằng mọi chuyện vẫn ổn và mọi thứ vẫn nằm trong tầm kiểm soát.

Hiệu ứng đà điểu là một cách chúng ta né tránh sự thật và những điều khiến ta không hài lòng. Chuyên gia tâm lý nhấn mạnh, nguyên nhân có thể bắt nguồn từ cái tôi quá lớn khiến ta không thể chấp nhận sai lầm bản thân đã phạm, từ đó giả vờ rằng những sai lầm này không hề tồn tại.

Chúng ta luôn tìm mọi lý do bào chữa và phớt lờ những hậu quả tiêu cực đang hiện hữu. Lòng tự tôn không cho phép ta chấp nhận thất bại và sai lầm. Nhưng chuyên gia tâm lý khuyến cáo, chính những yếu tố này lại khiến ta trở nên xấu xa và ích kỷ hơn, khi chỉ nghĩ đến lợi ích của bản thân, mà bỏ qua những vấn đề tồn đọng.

Theo chuyên gia tâm lý, chúng ta thường chỉ nghe những điều bản thân muốn nghe, hay nói đúng hơn, chúng ta tin vào “sự thật” mà bản thân nghĩ rằng đó là sự thật. Những người làm kinh doanh tin rằng kế hoạch của mình sẽ thành công, những người yêu nhau tin rằng họ có thể thay đổi được nửa kia dựa vào tình yêu của mình.

Ảnh 2: Những người rơi vào hiệu ứng đà điểu không dám đối mặt với sự thật, chọn cách tự lừa dối bản thân

Chuyên gia tâm lý cho biết, họ biết chắc chắn kế hoạch của bản thân không tránh được rủi ro, nhưng họ vẫn lựa chọn né tránh những sự cố hoặc dấu hiệu bất thường, vì lo sợ niềm tin bản thân đặt vào sẽ sụp đổ. Họ không dám đối mặt với những điều tiêu cực, với đau khổ và sự thật mà họ không thể chấp nhận. Do đó, họ chọn cách trốn tránh.

Một số người rơi vào hiệu ứng đà điểu vì tính cách tự ti, nhút nhát và nhạy cảm của bản thân. Chuyên gia tâm lý nhấn mạnh, những tin tức tiêu cực có thể tác động mạnh đến cảm xúc và khiến họ cảm thấy mệt mỏi, bối rối vì không ngừng nghĩ về những điều nghe được. Do đó họ sẽ chọn cách né tránh không tiếp thu những thông tin tiêu cực để tránh việc bị ám ảnh.

Nếu bạn rơi vào tình trạng này cần sự hỗ trợ đặc biệt từ các chuyên gia tâm lý để quản lý và giảm thiểu các ảnh hưởng. Quá trình chăm sóc thường bắt đầu bằng một cuộc đánh giá cụ thể để xác định mức độ tổn thương mà người bệnh đang trải qua. Dựa trên đánh giá, chuyên gia tâm lý của Safe and Sound sẽ phát triển một kế hoạch điều trị riêng biệt, tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng cụ thể của từng người. Lộ trình của Safe and Sound bao gồm:

  

3. Đội ngũ chuyên gia Safe and Sound có thể giúp đỡ gì cho bạn?

Chúng tôi biết rằng trị liệu tâm lý đôi khi là một bước khó khăn và cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần mới phù hợp với nhu cầu cá nhân và tính cách của bạn có thể là một nhiệm vụ khó khăn và không dễ dàng.

Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa chuyên gia tâm lý và bác sỹ tâm thần sẽ đem lại hỗ trợ tốt nhất cho bạn. Đội ngũ chuyên gia của Safe and Sound đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn, giúp bạn giải quyết đa dạng các vấn đề tâm lý bao gồm: Trầm cảm sau sinh, lo âu, rối loạn phân liệt cảm xúc, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn cảm xúc, các mối quan hệ, chấn thương tinh thần,…

- Bề dày kinh nghiệm hành nghề với đa dạng vấn đề tâm lý

- Kỹ năng đánh giá, tham vấn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ hiệu quả

- Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật, phương pháp để hỗ trợ hiệu quả và duy trì kết quả bền vững

Bên cạnh đó, Safe and Sound sẽ:

- KHÔNG coi bạn là bệnh nhân: Ngược lại, chúng tôi coi bạn là một người can đảm đang chống chọi với cả một bầu trời u tối đang chực chờ sụp xuống. Chuyên gia của SnS có thể góp thêm với bạn một đôi tay trong nỗ lực này.

- KHÔNG dạy đời bạn: Chúng tôi sẽ cùng bạn nâng dậy nguồn năng lượng tích cực mà lâu nay đã bị quá nhiều áp lực và khổ đau đè sát đất.

- KHÔNG lạm dụng thuốc và hoá dược: Ngược lại, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm đến những giải pháp hiệu quả và tự nhiên.